BERMBERICHTEN | 22. Zelfbeheer of niet? Een dilemma!

 

“Zelfbeheer is het vrijwillig onderhouden van areaal in de openbare ruime door inwoners, waarbij het openbare, groene karakter en het beheertype (= bestemming) van het areaal gehandhaafd blijft.” Het lijkt heel aantrekkelijk. Als je het niet eens bent met hoe de gemeente je berm beheert, dan doe je het toch lekker zelf. Toch leidt dat bij mij tot hoofdbrekens.

Het gemeentestukje dat grenst aan onze voortuin is ingeplant met saaie struikjes en daartussendoor groeit onkruid. Er schieten uitlopers op van de kardinaalsmuts en in het voorjaar staat het vol speenkruid, dat even mooi is als het bloeit maar daarna een dorre gele massa wordt. In de zomer tiert het kleefkruid er welig. Niet bepaald een fraai gezicht. De gemeente schoffelde vroeger het onkruid weg, tegenwoordig worden alleen de struikjes af en toe gekortwiekt met een of andere grove bosmaaier die takjes versplintert. Wat ook al geen fraai gezicht is.

In onze straat hebben enkele bewoners zich over het stukje groen voor hun tuin ontfermd. Ik schreef er al over in Bermbericht 17. Het stuk wordt ingeplant en ingezaaid en er is ook ruimte voor wat humor (zie foto). Op een andere plek zijn sierstenen neergelegd en tuinbegonia’s geplant. De gemeente heeft in beide gevallen de grond schoon, leeg, met een laagje zwarte aarde opgeleverd.

Tijdens mijn corona ommetje heb ik vanavond elders binnen ons dorp stukjes berm en ander snippergroen in zelfbeheer bekeken. Soms zijn er wilde of minder wilde bloemen gezaaid. Soms wordt het als een strak gazon beheerd, inclusief wekelijks maaien, bemesten en beregenen als het even droog is: een groen biljartlaken is het gevolg. Soms zie ik geen verschil met andere stukken groen.

Mijn twijfel heeft er mee te maken dat ik niet goed weet wat ik wil. Ik wil enerzijds de biodiversiteit bevorderen, maar een stukje groen langs de openbare weg moet óók aantrekkelijk zijn om te zien: het moet geen wilde bende worden. Zoals ik al schreef is niets doen geen optie. Een berm laten verwilderen betekent brandnetels, distels, en uiteindelijk struikgewas en bomen. Dat is niet wat je wilt in een nieuwbouwwijkje langs een wandel- en fietspad.

Ik heb de lijst met inheemse soorten erbij gepakt van het Heuvelrugtuinen initiatief, zie https://www.np-utrechtseheuvelrug.nl/NL/Heuvelrugtuin. Het idee is goed: plant zoveel mogelijk wilde plantensoorten uit je eigen omgeving in je tuin voor meer biodiversiteit. Maar als ik de lijst bekijk zie ik soorten die weliswaar inheems zijn en goed voor de biodiversiteit, maar niet aantrekkelijk voor een woonwijk. De bomen en struiken vallen af, ze worden te groot. Het eerste jaar zouden we eenjarige soorten als korenbloem en klaproos kunnen inzaaien, maar op den duur zijn bodembedekkers een betere keus. Want bij klaprozen en korenbloemen krijg je gratis en voor niets ook andere snelgroeiende eenjarigen die minder fraai zijn, zoals melganzevoet en Canadese fijnstraal.

Nog een dilemma: als we het snippergroen adopteren en niet de aarde laten vervangen, krijgen we heel veel onkruid dat al als zaad of uitloper in de bodem zit, zoals kleefkruid. Als we de aarde wel laten vervangen krijgen we op den duur ook onkruid, want potgrond is rijk aan voedingsstoffen (zie bermbericht 2)  en een rijke grond zorgt ervoor dat snelgroeiende soorten de overhand krijgen. Dat betekent een arbeidsintensieve tuin met veel wieden of schoffelen.

Vol zetten met bodembedekkende heuvelrugsoorten als kruipend zenegroen zou kunnen, maar brengt een enorme kostenpost met zich mee, en ik ben niet van plan om voor honderden euro’s wilde planten aan te gaan schaffen. Bovendien is het nog maar de vraag of deze soort zich kan handhaven op onze toch wel droge zandgrond. Uit de natuur halen zou kunnen, maar is illegaal.

Een ander dilemma is water geven. Als onze berm een stukje Heuvelrug moet worden, een stukje natuur met natuurlijke processen, dan is het niet logisch om deze te gaan besproeien tijdens droogte. Het voordeel van een Heuvelrugtuin met heuvelrugsoorten is juist dat deze tegen een stootje kunnen. Maar wat als onze heuvelrugplantjes dan doodgaan?

Kortom ik wil natuur, heuvelrugsoorten, natuurlijke processen, en biodiversiteit. Maar het moet er ook nog een beetje leuk uitzien. Wat is wijsheid?