BERMBERICHTEN | 5. Is ecologisch maaibeheer goedkoper?

 

Het lijkt een simpel sommetje: minder vaak maaien = geld besparen. Maar is dat ook echt zo? Wat ecologisch tuinieren en ecologisch bermbeheer in ieder geval niet is, is achterover leunen en de hand op de knip houden. Iedereen kent wel een plek die niet onderhouden wordt. Als je niks doet wordt het vroeg of laat een bos.

Op de foto een stuk van het voormalige hotel Vogelesang aan de Rijksstraatweg in Leersum. De berken staan er metershoog. Ook aan de overkant, op de hoek Rijksstraatweg-Hoflaan bij het voormalige pand van Caravancentrum Heuvelrug groeit het helemaal dicht.

De goedkoopste vorm van bermbeheer schijnt klepelen te zijn, waarbij een zware machine het gras – maar ook veel dieren, eitjes, bloemen en zaden – in stukjes hakt. Bij gazonbeheer gaat het iets subtieler, maar nog steeds wordt tientallen keren per jaar alles kort gemaaid en sneuvelt menig beestje. Bij ecologisch bermbeheer wordt minder vaak gemaaid, maar er moet ook anders worden gemaaid. Het maaisel moet worden afgevoerd, anders verrijkt het de bodem, waardoor de soortenrijkdom laag blijft – zoals in een vorig stuk wordt uitgelegd. Voor het afvoeren moeten gemeenten afvalstoffenheffing betalen - bij klepelen en gazon maaien blijft het maaisel gewoon liggen. Bij ecologisch beheer blijft het overigens ook enkele dagen liggen zodat insecten eruit kunnen kruipen en zaden op de grond kunnen vallen. Het maaien gebeurt bovendien gefaseerd, waarbij altijd zo’n 15 procent blijft staan. Ook wordt goed nagedacht over waar en wanneer maaien: het is maatwerk. En dat heeft een prijskaartje.

De kosten voor ecologisch beheer vallen netto vaak hoger uit, maar volgens deskundigen worden die ruimschoots gecompenseerd door de voordelen die de grote verscheidenheid aan planten en dieren biedt. Zo kan een kruidenrijke berm plagen verminderen. De bloemen zijn niet alleen belangrijk voor wilde bijen en andere insecten, maar trekken ook sluipwespen, vogels en vleermuizen aan, die op hun beurt bijvoorbeeld de eikenprocessierups helpen bestrijden. Daarover een volgende keer meer.

Sinds de alarmerende berichtgeving over de achteruitgang van de biodiversiteit hebben diverse gemeenten als Ede, Eindhoven, en Amsterdam het voortouw genomen en maken hun bermbeheer insectvriendelijker, ook Zeist timmert aan de weg met het programma Zeist Zoemt Duurzaam. Onze gemeente Utrechtse Heuvelrug zet nu kleine stapjes met enkele pilots met ecologisch bermbeheer, en gaat dat in het najaar evalueren. Ik hoop dat zij dit gaan uitbreiden. Maar zijn de inwoners van de Utrechtse Heuvelrug er wel klaar voor? Het vergt een mentaliteitsverandering. Daarover een volgende keer.

NB Grondeigenaren die veel maaisel produceren, kunnen dat soms kwijt als biobrandstof of als grondstof voor de een of andere industrie. In dat geval ziet het kostenplaatje er anders uit. Als Nederland overstapt op een circulaire economie vervalt de afvalstoffenheffing en wordt maaisel misschien zelfs geld waard. Dan wordt ecologisch maaibeheer helemaal een win-win verhaal.